مرصادالعباد: انحرافی در سنت متون صوفیانه

یکی از ویژگی های اصلی آثار صوفیانه اقتباس آن ها از اندیشه های صوفیان پیش از خود است، چنانکه تأثیرپذیری نویسنده ی کشف المحجوب از رساله ی قشیریه این امر را اثبات می نماید، این تأثیرپذیری و تأثیرگذاری ها سبب ارتباط زنجیره ای این آثار با یکدیگر شده است، حال آنکه مرصادالعباد نجم رازی به نوعی انحراف و خروج از این زنجیره و سنت است.نجم الدین رازی در تألیف آثار خود به مسائل تاریخی و سیاسی زمان توجه نموده و به مقتضای زمان در تعالیم صوفیانه دگرگونی-هایی ایجاد کرده است. به عنوان یکی از این دگرگونی ها می توان به جایگاه کلیدی شاهان در مرصادالعباد اشاره کرد که رازی این طبقه را در صدر سایر طبقات می نشاند. حال آنکه مطالعه آثار صوفیه پیش از او سرشار از احادیثی است که پیران، مریدان خویش را به دوری از شاهان امر کردند، نویسندگان در این مقاله به انحراف های نجم رازی از سنت متون صوفیه پرداخته، سعی می کنند تا دلایل چنین انحرافی را نیز با رویکردی به عصر رازی بیان کنند.